Ultrazvučna dijagnostika je potpuno bezopasni, neinvazivni pregled koji pomaže doktoru u postavljanju prave dijagnoze.
Savremeno doba karakteriše brz životni tempo. Mnoštvo obaveza prati neispavanost, stalni stres i nedovoljna fizička aktivnost. Ako se ovome doda i neredovna i loša ishrana, ne čudi što odrasla populacija pati od raznih zdravstvenih tegoba.
Iako smo svesni da je preventiva najvažnija za očuvanje zdravlje, neretko godišnji pregledi ostaju po strani. Pa se mnogi javljaju lekaru tek kada se pojave simptomi. Tada, polaznu osnovu za otkrivanje problema čini ultrazvučna dijagnostika.
Ultrazvučna dijagnostika je otkrivena u 19. veku
Lekari su od davnina težili da “zavire” u unutrašnjost čovekovog tela. Ipak, ultrazvučna dijagnostika je svoju istoriju započela u fizici. Polazeći od otkrića Lazzara Spallanzanija da šišmiši koriste zvuk pri kretanju, Jean-Daniel Colladon je razvio sonografiju. Naime, ovaj švajcarski fizičar i inženjer je 1826. godine tzv. “podvodnim zvonom” uspeo da odredi brzinu zvuka u vodama Ženevskog jezera.
Pierre Curie je sa svojim bratom 1881. utvrdio vezu između električnog napona i kristala kvarca. Njihovo otkriće predstavlja temelj za stvaranje ultrazvučnih sondi koje se danas koriste.
U početku, ultrazvuk je korišćen kao terapija kod artritisa, ekcema i Parkinsonove bolesti. Da bi ga neurolog Karl Dussik prvi upotrebio za postavljanje dijagnoze tumora na mozgu.
Prelomni trenutak za ultrazvučnu dijagnostiku desio se tek sredinom 20. veka. Škotski naučnik Ian Donald je konstruisao B-mod (2D) ultrazvuk kojim je pregledao pacijentkinju sa dijagnozom neoperabilnog tumora. Zahvaljujući njegovom snimku utvrđeno je da je reč o običnoj cisti na jajniku.
Donaldov izum podstakao je naučnike da razviju nove, naprednije verzije koje omogućavaju lakšu upotrebu i veću preciznost. Tako da je danas ultrazvučna dijagnostika postala sastavni deo svake grane medicine.
Ultrazvučna dijagnostika omogućava pregled svih organa
Ultrazvučni talasi prolaze do unutrašnjih organa. Na taj način se na ekranu formira slika na kojoj je prikazan oblik i struktura posmatranog organa. Pa lekari mogu da utvrde da li postoje promene, kao i da, sa lakoćom, prate stanje pacijenta.
Zapravo, kompletna sonografija obuhvata UZ pregled štitne žlezde, jetre, slezine, žučnih puteva, bubrega, mokraćne bešike, pankreasa, prostate kod muškaraca, genitalnih organa kod žena … Našla je primenu i kod bolesti srca, kao i za snimanje ligamenata, tetiva i mišića.
S obzirom da ultrazvučna dijagnostika ne šteti organizmu, značajna je skrining metoda nakon rođenja deteta. Naime, ultrazvuk kukova beba je jedini način za praćenje njihovog razvoja. Te na vreme može da se otkrije displazija i sanira bez ikakvih posledica po kasniji hod i rast deteta.
Najsavremenija ultrazvučna dijagnostika
70-ih godina prošlog veka pojavila se 3D ultrazvučna dijagnostika. Koristeći klasičnu sondu i posebni algoritam, japanski naučnik Kazunori Baba je uspeo da 2D slike fetusa pretvori u 3D format.
Vremenom, razvijen je jednostavniji algoritam i moderniji uređaji, pa je 3D ultrazvuk dobio širu upotrebu. U odnosu na klasičnu verziju on pruža prikaz kompleksnih anatomskih struktura, volumetrijsko merenje organa, kao i prikaz protoka i trodimenzionalno ispitivanje. Koristi se, pre svega, za praćenje trudnoće i ginekološke preglede. Dok 3D ultrazvuk dojke određuje karakter promene koja je otkrivena mamografijom i 2D dijagnostikom.
